معرفی بازی بومی و محلی جریت
نگارنده: روانبخش نایب پاشایی
موضوع: پرتاب نیزه سواربر اسب، بازی سنتی ترکیه
منبع:
http://www.equine.ir/SC.php?type=component_sections&id=48&
sid=559

پرتاب نیزه یک بازی جنگی است که سوار بر اسب انجام می شود و نمایشگر مردانگی است. پرتاب نیزه بازی تاریخی است که در تمام دوره های حکومتی ترکیه انجام می شده و از آسیای میانه گرفته شده است آنان عقیده داشتند که فرزندانشان باید سوارکاری ، تیراندازی و پرتاب نیزه را بیاموزند .برای جذاب کردن مبارزه به برنده جایزه داده می شد و به این ترتیب یک بازی جنگی به ورزش تبدیل شد.

 

مقدمه :پرتاب نیزه یک بازی جنگی است که سوار بر اسب انجام می شود و نمایشگر مردانگی است.

پرتاب نیزه بازی تاریخی است که در تمام دوره های حکومتی ترکیه انجام می شده و از آسیای میانه گرفته شده است آنان عقیده داشتند که فرزندانشان باید سوارکاری ، تیراندازی و پرتاب نیزه را بیاموزند .برای جذاب کردن مبارزه به برنده جایزه داده می شد و به این ترتیب یک بازی جنگی به ورزش تبدیل شد.
 

قسمتهای مختلف زمین پرتاب نیزه (جریت)

این بازی در زمینی به ابعاد 120*40  ویا 50 *140 انجام می شود

منطقه بازیکنها: دو انتهای زمین منطقه بازیکنهاست.سوارکاران پیش از شروع بازی  در فضایی به عرض 4 متر و طول 40 یا 50 متر می ایستند. روی اسب ها در تمام مدت بازی باید به طرف تیم مقابل باشد.

منطقه ممنوعه : این منطقه به طول 5 متر میان منطقه بازیکنها و منطقه هدف می باشد. دلیل وجود این منطقه ، کم شدن سرعت نیزه و اجتناب از آسیب دیدن هدف است.در منطقه ممنوعه حمله به تیم رقیب ممنوع است و حتی اگر تیمی این قانون رابشکند اجازه پرتاب نبزه به سوی تیم حریف را ندارد، و هر بارتنها دو سوار می توانند به خط منطقه ممنوعه نزدیک شوند و اگر بازیکن سومی به خط نزدیک شود یک امتیاز منفی میگیرد .

تیمهای ورزش پرتاب نیزه

هر تیم ( در ترکی آلای در اصل به معنی گروهان ) از 7 اسب و سوار تشکیل شده است .

تیم پنج نفره بولوک دسته نامیده می شود  و هر تیم سه بازیکن ذخیره داردکه نزدیک زمین بازیکنهای تیم خود منتظر می مانند.

شروع بازی :

بازیکن هاسوار بر اسبهای تعلیم دیده در دو انتهای زمین در برابر هم صف می کشند .بازی در دو نیمه 40 دقیقه ای انجام میشود

بازیکنی که بازی را شروع میکند گروهبان نامیده می شود در آغاز بازی گروهبان بازیکنها را با کلمات تعریف آمیز به تماشاچیان معرفی می کند . این تعاریف با صدای طبل و قره نی همراهی میکند . بر طبق سنت مسن ترین بازیکن بازی را شروع و با هی کردن اسب خود به سوی تیم حریف می تازد و نیزه اش را به سوی حریف پرتاب می کند بعد از این حمله به سرعت به عقب زمین بر میگردد  و بازیکنی که مورد حمله قرار گرفته به سرعت بازیکن اول را دنبال میکند و حالا نوبت اوست که به سمت حریف نیزه بیاندازد ، سپس بازیکن از تیم اول پرتاب کننده حریف را تعقیب میکند و بازی تعقیب و گریز آغاز می شود. بازیکنها برای فرار از برخورد نیزه ها به بدن خود حرکات آکروباتیک مانند خم شدن و آویزان شدن از اسب انجام می دهند

تعویض بازیکنها:

تعویض بازیکنها به دستور داور بازی و او تعویض را به سر داور اطلاع می دهد .بازیکنهای اخراجی اجازه بازگشت به بازی را ندارند. در هر بازی 3 بار می توان تعویض انجام داد.

حرکاتی که باعث از دست دادن امتیاز می شوند

 

جریمه :

عناصراصلی بازی بازیکنها ،اسبها و نیزه ها هستند. بازیکنها و اسبها به بهترین صورت با قوانین ثبت شده بازی مواظبت می شوند.

  •   پرتاب کننده باید به ناحیه بین سر تا زانوی حریف ضربه بزند.
  •   نزدیکترین فاصله پرتاب نیزه 5 متر است و بازیکنی که این قانون را نادیده بگیرد جریمه می شوند ،اگر همان بازیکن دوباره این خطا را تکرار کند از بازی اخراج خواهد شد.
  •   قوانین این بازی برای محافظت از اسبها نیز می باشد ، اگر بازیکنی حتی ناخواسته اسب رابا نیزه بزند اخطار می گیرد و اگر این خطا تکرار شود یک امتیاز منفی میگیرد و اگر برای سومین باراین خطا را تکرار کند از بازی اخراج خواهد شد.

حرکاتی که باعث کسب امتیاز می شود

  • زدن به وسط هدف
  •  زدن به هدف در منطقه بازیکنان
  • گرفتن حریف و بخشیدن
  • ضربه زدن به حریف
  • گرفتن نیزه در هوادر منطقه بازیکنان حریف
  • پشت پا زدن به حریف با شلاق و چوب
  • فرار از حمله
  • گرفتن نیزه حریف در زمین خود
  • هر نوع ضربه با نیزه به حریف در زمین مقابل

هرگاه بازیکن به داور اعتراض کند و نافرمانی نشان دهد اخطار میگیرد ودر صورت تکرار از بازی اخراج می شود.

تجهیزات مورد نیاز:

اسب: بهترین سن اسب برای این بازی 4 سالگیست ، اسبهای که اندام متوسط دارندانتخاب می شوند زیرا اسبهای بزرگتر در زمین با محدودیت حرکت مواجه میشوند در کل اسبهای عربی و ترکمن ارجحیت دارند.

در نژاد اسبهای ترکیه سه نژاد برای این بازی در نظر گرفته شده است 1- کانورال2-دمیر کیران3-یاعیز

1-    کانورال: قدرت پرش و استارت اولیه  خوبی دارند و میتوانند جان خود و سوارشان را نجات دهند

2-    دمیر کیران: از تبار اسبهای اصیل بوده وتوانایی بالایی در تحمل گرما و سرما را دارند.

3-    یاعیز:به خوش شانسی معروف اند ،150الی 160 سانتیمتر بلندی قد آنهاست وپای چپشان شکل متفاوتی دارد ، به همین دلیل اعتقاد دارند که برای سوارش شانس می آورد.

نیزه : طول آن 120-100 سانتیمتر است ، قطر یک سر آن 5/3 سانتیمتر و سر دیگر 5/2 سانتیمتر است .جنس این نیزه ها از چوب سپیدار ،نارون، ممرز و بلوط ساخته می شود

چوگان: چوبی که یک سر آن خمیده است و برای ضربه زدن به نیزه هایی که حریف پرتاب کرده ویا برداشتن نیزه از زمین بکار میرود ، در طول بازی هر بازیکن تنها میتواند یک نیزه و یک چوگان داشته باشد.
منبع
:http://www.equine.ir/SC.php?type=component_sections&id=48&sid=559